Sanayi devrimleri, arka arkaya gerçekleşen teknoloji alanındaki bazı sıçramalar, insan neslinin bulunduğu zaman diliminde işlerini otomatik hale getirmesine olanak sağlamıştır. Bu otomatikleşme süreci daha da artan ihtiyaçları karşılamak için bir robotikleşme sürecine gitmeye başlamıştır.

     Peki nedir bu robotlar, daha önceki robotlarla şimdi ki robotlar arasında nasıl bir fark var ?

Sanayi alanında uzun yıllardır robotlardan destek alınmaktadır. Üretimin birçok aşaması bu robotlar tarafından Hızlı, Kolay, Güvenli ve Ekonomik olarak sürdürülmektedir. Günümüzde bahsi geçen ve gelecekte daha yaygınlaşması öngörülen robotlar ise; geçmişte sanayi alanında kullanılan robotlardan tamamen farklıdır. Bu türler beraberinde derin öğrenme, yapay zeka gibi kavramların daha gelişmesi ile birlikte karar verebilen bir yapıya bürünmüştür.

     Bu zamana kadar karar mekanizması tamamen “kullanıcı – sürücü”de iken şimdilerde karar verme işi robotlar tarafından mükemmele yakın bir kusursuzlukla yürütülebilmektedir. Eski anlayışa baktığımızda yazılım tarafında, sıralı eylemler listesi ve bunlara karşılık gelen işlemler yeralmaktadır. Üretim bandında sadece paketleme yapan robot kollar buna birer örnek olabilir. Üretimin sonraki safhasında hatalı paketlemeler insanlar tarafından kontrol edilerek elenir ve tekrar banda alınırdı.

     Karar verebilen, yapay zekaya sahip robotlara baktığımızda ise; süreç çok daha karmaşık hale gelebiliyor. Aynı üretim bandındaki bu kollar bu sefer sadece sıralı işlem yürütmüyor. Bir robot, montaj sırasında bir hata yaparsa bu hatayı fark edip daha doğru bir montaj şekli deniyor. O da olmazsa bir daha deniyor. Sonunda en doğru montaj şekline karar verip süreci o şekilde tamamlıyor. Burada anahtar kelime “DENİYOR” olması. Evet bir çocuk gibi deneyerek bir veri havuzu oluşturuyor işte buna da “Derin Öğrenme” diyoruz. (Deep Learning). Bu veriler daha sonra anlamlı hale getiriliyor. Öğrendiklerini analiz edip en mantıklı sonucu uyguluyor, olaylar arasında ilişki kuruyor, yada ilişkileri kopartıyor tıpkı beynimizdeki nöronlar gibi buna da “Yapay Zeka” (Artificial Intelligence) diyoruz.

(Teknik terimlere çok girmeden, olabildiğince Türkçe kelimelerle anlatma gayretimden kaynaklanan ifade bozuklukları için kusura bakmayın)

     Yine aynı üretim bandı örneğinden devam edecek olursak deneyerek en mükemmel üretim ve paketleme şeklini geliştiren bu robot arkadaş bireysel olarak mükemmelleşmiş oluyor. Fakat bu yetersiz, çünkü sadece bir bantta üretim yapılmıyor. Yüzlerce bant var hatta aynı firmanın diğer ülkelerde de aynı üretimi yapması söz konusu. Robot arkadaşlardan gelen datalar bir yerde arşivleniyor, uç uca eklenerek milyonlarca satırlık bir veri yığınına dönüşüyordu. Yani her doğru, her yanlış, her veri giderek artan bir dağ oluyordu adeta… “TECRÜBE”… İşte bu tecrübeye de “Büyük Veri” diyoruz. (Big Data). Şimdi gelelim örneğimize, bu bizim robot arkadaş bu öğrendiği ustalığı, hem yanındaki diğer robotlarla hem de diğer ülkelerde ki robot arkadaşlarıyla milisaniyeler içerisinde paylaşıyor. Yani hepsi aynı anda aynı ustalığa erişmiş ve aynı hatanın herhangi biri tarafından tekrarlanması imkansız hale getirilmiş oluyor.

     İnsana olan gereksinimin ortadan kalkması, karar verme, ustalık, yönetim süreçlerinin tamamının robotlara geçmesi bazı sektörleri yok edecektir. Bazı sektörleri de hayli kazançlı hale getirecektir.Son dönemde popüler olan bu kavramlar aslında yıllardır üzerinde çalışılan konular. Hiç biri yeni değil. Fakat teknik alt yapılardaki performans artışı ve bazı teknolojilerin erişilebilir olması sürece hız katmış ve hayli geliştirmiştir.

     Bu dönüşümün içerisinde olamayan, kendisini geliştirmeye karşı direnç gösteren firmalar zaman içerisinde malasef erimeye mahkumdur.
Günün Mottosu: Gelecek, geleceği yakalama gayreti içerisinde olanlara gülümseyecektir. 

M.İhsan ANIL

MSC Bilişim – Yazılım Uzmanı